In april 1969 publiceerde het tijdschrift Panorama bij wijze van éénaprilgrap een sensationeel 'nep fotoverslag' over Staphorst. Het artikel toont blote meisjes rennend over ‘de Diek’, een Staphorster boer met een Playboy onder zijn arm, Staphorsters die ’s nachts de vensters van Staphorster boerderijen binnenkruipen en een foto van een half ontklede vrouw bij een mestkar. De foto’s, vaak bewerkt en aangevuld met illustraties, zijn voorzien van pseudo-volkenkundige bijschriften, over Staphorster tradities en gebruiken.

Hans Auer, journalist en later hoofdredacteur van Panorama, schreef bij het artikel een sarcastische column over het dorp. Een fragment: 'Op deze plaats in dit middeleeuwse landschap moet het deze stam gegund zijn naar eigen zeden en gewoonten te leven en een volstrekt isolement te behouden, beschermd door predikers in zwartlakense pakken, met zwarte gleufhoeden en in de neus de zwarte meeëters als wat korzelige scheppinkjes van hun god.'


Over de auteur

Panorama is een Nederlands tijdschrift, dat wordt uitgegeven door het Finse Sanoma, dat het in 2001 overnam van VNU. Het tijdschrift verscheen in 1913 voor het eerst. Vaak prijkt op de omslag een rondborstige dame. Daarnaast biedt het ook een kijk op de actualiteit, met een zekere voorkeur voor seks, sport, misdaad en andere sensatie.

Panorama staat bekend als het lichtelijk provocatieve weekblad van de jaren `60, `70 en `80. Journalist en latere hoofdredacteur Hans Auer (1936) werd gevreesd om zijn messcherpe en sarcastische columns. Later werd hij culinair journalist en beschreef hij zijn slechte ervaringen met Nederlandse restaurants beschreef in zijn bundel 'Nooit meer eendeborst'.

De journalist kwam in 1997 voor de laatste keer in het nieuws, vanwege de euthanasie, die hij wilde ondergaan vanwege kanker in een vergevorderd stadium. Deze procedure werd tegengewerkt door een lijkschouwer/arts die niet wilde meewerken omdat deze niet zou stroken met zijn christelijke beginselen. (zie artikel Trouw). Hans Auer overleed op 61-jarige leeftijd.


In de media

1985-8-1, Reformatorisch Dagblad, 'Stichting Staphorst wil beeld rechttrekken'


 


 

Commentaar

In het nepfotoverslag dat het tijdschrift Panorama bij wijze van éénaprilgrap over Staphorst liet maken, komen alle bekende clichés over Staphorst voorbij: De volksgerichten, het vermeende drankgebruik van Staphorsters, het venstervrijen, de angst voor de duivel en de dominee.

Het artikel werd geschreven in de jaren zestig, in een tijd dat Nederland worstelde met haar calvinistische verleden en bezig was met het proces van ontkerkelijking en ontzuiling, en Staphorst, al eerder dat decennium gebombardeerd was tot het toonbeeld van achterlijk en middeleeuws Nederland, moest het weer extra zwaar ontgelden. De generatie journalisten die verantwoordelijk was voor het artikel stond nog met hun wortels in het protestant-christelijk Nederland, gezien de felheid, waarmee de kwajongensachtige publicatie werd gepresenteerd.

Hoewel de bedoeling om te provoceren, werd het artikel in Staphorst de aanleiding voor iets anders: De oprichting van de Stichting Staphorst. Twintig jaar later reageert wethouder Wassebalie als volgt op de nepreportage: 'En dan kun je er breed om glimlachen of kwaad worden. Je kunt een artikel naar Panorama sturen. Hoe feller hoe liever. Men neemt het zeker op. Maar dan is de kous weer af. Dat werkt niet. Dat Panorama-artikel is in feite de oorzaak geweest dat de 'Stichting-Staphorst' is opgericht'.

De Stichting Staphorst bestaat nog steeds en organiseert allerlei activiteiten om het beeld van Staphorst naar buiten toe recht te trekken: Met een klederdrachtenshow, demonstraties van stipwerk en oude ambachten, een minisnuffelmarkt en muziek op het plein, wordt Staphorst op een positieve manier naar buiten gebracht. 'Naar binnen toe is het minder noodzakelijk', laat de heer Wassebalie weten: 'de eigen inwoners kijken niet zo verwonderd als er in Staphorst nou net bepaalde dingen niet gebeuren, die elders wel gebeuren of andersom. Er zijn echter zoveel mensen die de naam Staphorst wel kennen en er dan altijd bepaalde gedachten bij hebben. En dat zijn weer die indianenverhalen'.

Het is nu veerig jaar later en we kunnen constateren dat de activiteiten van de Stichting Staphorst er niet voor hebben gezorgd dat er minder indianenverhalen over Staphorst verteld worden. Nog steeds wordt Staphorst regelmatig in verband wordt gebracht met allerlei cliché’s en stereotiepen. Kennelijk heeft randstedelijk Nederland het nog steeds nodig om zich tegen haar kerkelijk en calvinistisch verleden af te zetten. De frustratie zit diep.

Soms lijkt het erop alsof Staphorst haar negatieve imago nooit zal kwijtraken en dat, zelfs met de huidige tendens van het herwaarderen van ons nationaal erfgoed, de hang naar het landelijke, het natuurlijke en het oorspronkelijke, Staphorst nooit hip zal worden. Misschien duurt het nog een paar generaties voordat Staphorst wordt ontdekt als het mekka van oorspronkelijke tradities en oer-hollands erfgoed.


 


Terug naar het overzicht

release 1 april 1969
vorm artikel
auteur Hans Auer
producent Panorama

Deel dit artikel