In het radioprogramma Centraal praat Henk van Stipriaan elke week vanuit een lokaal etablissement met mensen uit de streek.  Dit keer heeft hij een gesprek met Jan de Wolde, voorlichter van de gemeente Staphorst.

De Wolde praat over het ontstaan Staphorst, hoe het komt dat Staphorst zo zelfstandig en gesloten is gebleven: een dorp van oorspronkelijk vissersbewoners, waar de buurtsamenleving en de meergeneratiehuishouding alles zo in stand hielden.

De oorsprong van de boerderijen en de typische Staphorster kleuren komen aan bod. De Wolde verklaart waarom mannen eerder de klederdracht aflegden dan vrouwen: mannen zijn actiever in de buitenwereld, in de handel, hebben meer contacten buitenshuis. De Wolde denkt dat het binnen twee generaties afgelopen is met de klederdracht en beschrijft hoe steeds minder de jongeren de klederdracht willen dragen: ze gaan buiten Staphorst naar school en willen niet meer opvallen. De kinderen op de lagere school in Rouveen dragen al geen klederdracht meer. Het is altijd Rouveen waar de vernieuwingen vandaan komen. Volgens De Wolde zijn de gereformeerden altijd de vernieuwers: traditioneel als het gaat om geloof en waarde, maar progressief als het gaat om bedrijfsvoering en technologische ontwikkelingen.

In het programma komt ook het beruchte Staphorster volksgericht ter sprake. Jan de Wolde probeert het beeld van het volksgericht als een wraakzuchtige lynchpartij te nuanceren en vergelijkt de Staphorster manier van eigenrecht met zoiets als het kraakgebeuren in Amsterdam. Ook daar namen burgers het recht in eigen hand. De Wolde ziet het volksgericht als iets positiefs, als een manier om de gemeenschap te corrigeren en zuiver te houden. Tot slot drukt Jan de Wolde de luisteraars op het hart vooral de zondagsrust te respecteren. Hij legt uit dat het kwetsend is voor de mensen om op zondag met de auto door Staphorst te scheuren. Bovendien is het ook veel mooier om met de fiets of lopend Staphorst te bekijken.

Over de auteur

Het programma Centraal van de Vara was twaalf jaar lang op de radio. Telkens klonk het programma vanuit een andere plaats in Nederland en werd de streek en haar eigenaardigheden belicht.

Programmamaker Henk van Stipriaan (Hamburg 1929 - Hollandse Rading 1989) werkt van 1957 tot 1983 voor de VARA. Hij presenteerde vele populaire programma's zoals Dingen van de dag, Spitsuur Amsterdam en Centraal. Op televisie presenteert hij Van Harte waarin acties worden gehouden voor een goed doel. In 1983 vertrok Van Stipriaan bij de VARA omdat hij zich zich niet kon verenigen met de nieuwe richting van de VARA.

In de media

1988-3-30, Reformatorisch Dagblad, 'Staphorst tekort gedaan door negatieve opmerkingen

Toelichting
Wendelien Voogd

In het programma Staphorst Centraal is gemeentevoorlichter Jan de Wolde uitgenodigd om over de streek te vertellen. Zijn uitspraken zijn verhelderend en genuanceerd en laten een ander licht schijnen over Staphorster zaken die vaak zeer negatief in het nieuws kwamen.

De Wolde vocht als gemeentevoorlichter jarenlang tegen de onkunde over Staphorst en schreef onder andere het informatieve boekje Staphorst, zoals het werkelijk is. De Wolde geeft het ogenblikkelijk toe: de titel van z'n nieuwste publicatie verraadt een zekere vorm van vechtlust. 'We maken een vuist, een vuist in liefde, omdat we als gemeente in het verleden nogal eens tekort zijn gedaan. De media hebben het volk van Nederland een beeld van Staphorst geschetst, dat ver bezijden de waarheid is. En dit boekje wil aantonen, dat deze dynamische Overijsselse gemeente een dergelijke denigrerende benadering totaal niet verdient', verduidelijkt hij.

Hoewel Jan de Wolde geen geboren Staphorster was, kende De Wolde de gemeente als geen ander. Hij deed onderzoek naar tal van onderwerpen: van de kerkelijke ontwikkeling tot de klederdracht en van de ruilverkaveling tot de politiek. Met zijn vele excursies en lezingen probeerde De Wolde een brug te slaan tussen Staphorst en de buitenwereld. Hij schreef wel 83 publicaties over Staphorst en leverde een belangrijke bijdrage aan de Canon van Staphorst (onder eindredactie van Wim Coster). Jan de Wolde overleed in 2010 op 83-jarige leeftijd.

Terug naar het overzicht