Volledige titel: De onschuld voorbij. Over reformatorische cultuur en wereldbestormende meisjes.

ISBN 90 435 1257 5

http://www.kok.nl/

Over de auteur

In 2001 verkocht José Baars-Blom (1963) haar communicatieadviesbureau om gehoor te geven aan haar late roeping om culturele antropologie te gaan studeren. Zij specialiseerde zich in religie en cultuur en studeerde begin 2006 af aan de VU op een onderzoek naar de samenhang tussen de (re)productie van reformatorische cultuur en studiekeuzen van meisjes van scholengemeenschap Pieter Zandt te Kampen.

Voor haar onderzoek was Baars-Blom nauwelijks bekend met de reformatorische wereld.  Ze groeide op in een hervormd milieu in Zeist, zwierf wat rond bij andere kerken en sloot zich uiteindelijk aan bij de Protestantse Kerk Nederland.

In het Reformatorisch Dagblad van 6 februari 2006 vertelt Baars-Blom over haar beweegredenen voor deze studie: 'Eigenlijk, zegt de antropologe, 'vind ik dat zelfs heel logisch. Overal wordt op dit moment over religie gesproken. De media berichten er dagelijks over. Ook als je kijkt binnen de antropologie, mijn vakgebied, zie je dat er heel wat publicaties op dit terrein verschijnen. Alleen, vaak gaat het dan over de evangelische beweging, de pinksterkerken, de migrantenkerken, de islam. Over het christelijke volksdeel, zeker het reformatorische, verschijnt heel weinig. In mijn ogen ligt hier echt een terrein braak. (...) Ook omdat orthodoxe christenen steeds vaker op een lijn worden gesteld met radicale moslims. 'De term fundamentalisme komt steeds gemakkelijker over de lippen', aldus de onderzoekster in haar scriptie. 'De argwaan ten aanzien van orthodoxe christenen is des te opvallender omdat het christendom, en specifiek het calvinisme, eeuwenlang tekenend is geweest voor de Nederlandse samenleving en cultuur.'

Met haar studie hoopt ze, op zeer bescheiden schaal, een bijdrage te kunnen leveren aan wederzijds begrip tussen mensen: 'Het zal niet meer zijn dan een druppel op een gloeiende plaat, maar als er in de loop van de tijd meer druppels vallen, zorgt dat wellicht voor wat afkoeling.'

Op dit moment werkt José Baars-Blom als docent sociale wetenschappen bij de Academie voor Theologie van de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle en bereidt zij een antropologisch (promotie)onderzoek voor, als vervolg op haar eerdere afstudeeronderzoek. Haar onderzoek is nu gericht op de vraag wie blijft of vertrekt als vervolg op een wereldverkenning tijdens puberteit en adolescentie.

José Baars-Blom woont met haar echtgenoot in Hasselt en heeft twee kinderen.

Website auteur: http://fluistering.com/

In de media

2006-5-17, Reformatorisch Dagblad, 'Bevoorrechte meisjes'
2006-12-8, Opbouw Online, 'Teleurstellend boek over Refo-meisjes'  
2011-11-25, Reformatorisch Dagblad, 'Jose Baars-Blom doet onderzoek naar refojongeren'
2011-11-25,  Reformatorisch Dagblad, 'Refojeugd hunkert naar inhoudelijk antwoord'
2006-2-16, Reformatorisch Dagblad, 'Geboeid door de reformatorische cultuur'

Toelichting
Wendelien Voogd

Verfrissend, respectvol en eigentijds. Zo kan de studie van José Baars-Blom over de cultuur van reformatorische meisjes - refo’s  - het best worden samengevat. José Baars-Blom geeft in haar boek De onschuld voorbij (2006) niet alleen een verhelderende uiteenzetting van de (ingewikkelde) variaties in geloofsopvattingen van reformatorische meisjes, maar ook van hun stijlkeuzes, omgang met media en de verwachtingen die zij hebben op gebied van studie en gezin.

De Drie Formulieren van Enigheid, bevindelijkheid, spreken in Tale Kanaäns, het zijn begrippen die voor de meeste Nederlanders uit een andere eeuw lijken te komen. José Baars–Blom slaagt erin begrijpelijk te maken hoe reformatorische meisjes binnen deze richtlijnen – of variaties daarvan - leven en brengt hun wereld dichterbij.

De onschuld voorbij is gebaseerd op antropologisch onderzoek op scholengemeenschap Pieter Zandt in Kampen, waar refo-meisjes uit Urk, Genemuiden, Kampen en Staphorst hun schoolcarrière doorlopen. Luchtig en in toegankelijk taalgebruik laat ze de meisjes openhartig vertellen over geloven, kerk en cultuur en analyseert ze verschillen in cultuur en overeenkomsten.

Verrassend aspect van Blom's boek is dat binnen het gereformeerde geloof zoveel schakeringen grijs te vinden zijn. Het orthodoxe protestantisme dat vaak nogal zwart-wit wordt voorgesteld, heeft veel meer variatie en is minder onveranderlijk dan wordt voorondersteld. Ook voor de belijdsters zelf is het weleens verwarrend en dat is ontwapend om te lezen: Een meisje uit Staphorst dat de Hersteld Hervormde Kerk bezoekt, antwoordt op de vraag ‘Wat is Reformatorisch?’:

‘Reformatorisch…..? Dat weet ik misschien zelf nog niet eens. Ja, reformatorische grondslag …., ja, ik weet eigenlijk helemaal niet hoe ik dat uit moet leggen. Bij mij is reformatorisch altijd gewoon heel zwaar, of heel zwaar …. Ja, zwaar noemen we dat dan, een zwaar beeld van altijd maar naar de kerk gaan en gewoon ‘het moet’ en altijd in een rok lopen bijvoorbeeld.’ (uit De Onschuld voorbij, p.71)

José Blom-Baars vervolgt momenteel haar studie naar de reformatorische cultuur met een promotie-onderzoek.

Terug naar het overzicht