Verzameling van artikelen uit regionale, landelijke en internationale kranten over folklore in Staphorst.

Zie In de media voor een overzicht van de artikelen.

In de media:

13-07-1912, Nieuwsblad van Friesland: 'De Tentoonstelling te Meppel.'
21-12-1925, De Tijd: 'Schetsen over Volksleven en -gebruiken'
09-05-1927, Leeuwarder courant: 'Nederlandsche volksdrachten.'
05-05-1928, De Tijd: 'Volksgebruike over Staphorst.'
06-09-1923, Nieuwe Tilburgsche Courant: 'De aanbieding van het Nationaal Huldeblijk.'
08-12-1929, Algemeen Handelsblad: 'Staphorstiana.'
30-11-1929, Nieuwe Tilburgsche Courant: 'Van vroeger dagen'
10-06-1932, Het Vaderland: 'Kerkelijke inzegening en gedwoge buwelijken op het platteland Mensch en Maatschappij'
03-07-1932, Algemeen Handelsblad: 'Vacantie in eigen land. In het zicht van den Peperbus. '
18-08-1934, Algemeen Handelsblad: 'Een schilderachtig dorp tusschen Heide en Zee. Uit de geschiedenis van Staphorst.'
05-01-1937, Nieuwsblad van het Noorden: 'Ergerlijk gebeuren op Nieuwjaarsdag te Staphorst'
07-10-1938, Het volksdagblad: 'Typische klederdrachten in ons land'
15-10-1938, Nieuwsblad van het Noorden: 'HET OORIJZER... Eens de sierlijke hoofdtooi onzer dames'
08-02-1939, Nieuwsblad van het Noorden: 'Het „grafdichten” te Staphorst Een onderdeel van het statuut der overgeleverde burenplichten afgeschaft'
07-05-1941, De Tijd: '„In ’t bloote ooriezer”'
11-09-1941, Het nieuws van den dag: 'STAPHORST (het dorp in uniform) en zijn tradities. „Volksgericht"'
13-09-1941, Het nieuws van den dag" 'Volksgericht? Staphorst gaf uiting aan zijn gevoelens en daarbij bleef het.'
17-01-1942, De Tijd: 'Taboe Voor Vreemden: de Staphorster gemeenschap en haar tradities. Maar overigens een vriendelijk slag menschen, waar onbillijk veel kwaad van wordt verteld'
06-03-1942, Het nieuws van den dag: 'Bruidegom voelde niet veel voor eereboog. Staphorst houdt vast aan zijn traditie.'
03-11-1941, Hamer : 'Zinnebeelden in de volkskunst'
01-09-1943, De schouw : orgaan van de Nederlandsche Kultuurkamer: 'Is herleving en vernieuwing van de kleederdracht mogelijk?'
18-12-1946, De waarheid: 'Staphorst, het land van de folklore. gouden knopen en oorijzers demonstreren de welstand'
29-11-1955, Leeuwarder courant: 'Staphorst: wereld op zichzelf'
07-10-1938, Het volksdagblad: 'Typische klederdrachten in ons land'
14-09-1946, De waarheid: 'Staphorst. Land buiten wet en recht. Een staat in de
30-07-1955, Nieuwsblad van het Noorden: 'Oud Modern'
04-12-1957, Friese koerier: 'Staphorster dracht wordt nog met de hand geweven'
18-11-1961, Nieuwsblad van het Noorden: 'Na het volksgericht te Staphorst. Stuiptrekkingen van een voorbije tijd'
01-12-1961, Het vrije volk: 'Staphorst'
16-12-1967, Limburgsch dagblad: '„Omdat wij vinden dat het zo moet wezen”'
07-06-1968, Nederlands dagblad: 'Folkloristisch Staphorst zoekt wegen voor een nieuwe toekomst'
17-01-1972, Nederlands dagblad : 'Het valt wel mee in Staphorst'
12-11-1974, Het vrije volk : 'Geen helm op klederdracht'
28-01-1976, De Telegraaf: 'Kledingzorgen voor Staphorst'
26-02-1977, Nederlands dagblad: 'Vier eeuwen klederdracht nu een afgaande zaak?'
27-09-1980, Leeuwarder courant: 'We zijn echt heel normaal, hoor, misschien alleen een beetje anders '
20-07-1985, Limburgsch dagblad: 'Stippen'
22-10-1980, Nieuwsblad van het Noorden: 'Culturele raad Overijssel: 'CRM moet voortbestaan handweverij Staphorst mogelijk maken'
05-11-1980, De Telegraaf: 'Staphorst vreest ergste voor de klederdracht.'
08-11-1980, Het vrije volk: 'Staphorst wil zijn eigen stoffen blijven maken 'De weverij dicht? Daar klopt geen barst van'
09-06-1982, Nieuwsblad van het Noorden: 'Prins Claus opent museum in Staphorst'
27-07-1985, Nieuwsblad van het Noorden: 'Klederdracht in Staphorst alleen nog op zondagen'
08-08-1992, De Telegraaf: 'Conservator luidt de noodklok. Klederdracht niet langer traditie'
12-08-1992, Limburgsch dagblad: 'Einde klederdracht Staphorst in zicht

Toelichting
Wendelien Voogd

De eerste keer dat de Staphorster folklore in de pers wordt beschreven is in 1911, wanneer een journalist zijn lezers aanraadt op weg naar Meppel een omweg langs Staphorst te maken.

Vanaf 1920 is er een toenemende belangstelling voor de Nederlandse volkscultuur. De folkloristen die Staphorst aandoen, beschrijven het als exotisch en vreemd: ‘Ook hier voelt men zich in een verre vreemde wereld; te midden van menschen, die, uiterlijk en innerlijk, al héél weinig overeenkomst toonen met ons, moderne lieden uit de groote stad. En de reiziger in deze streek kan soms een onbedwingbare nieuwsgierigheid gevoelen, een hevigen lust, om met deze grillig aangekleede mede-schepselen te praten en om te gaan; om mee te maken, hoe ze leven, wat zij eten; om te zien, hoe het toegaat in hun sombere boerderijen met het groote rieten dak en de bonte beschildering van het blauw en helgroen...’ (Algemeen Dagblad, 1932). Er zijn beschrijvingen van de klederdracht, het venstervrijen en het grafdichten, en het volksgericht wordt dan nog gezien als aardig volksgebruik.

Ook het nationaal-socialistische tijdschrift de Hamer beschrijft Staphorst. In het nationaal-socialisme is het duiden van volkscultuur tot wetenschap verheven. (Hamer, 1941)

In de jaren veertig zien we de eerste confrontaties tussen traditie en de moderne maatschappij, als een folkloristische uitzondering het mogelijk maakt dat Staphorster vrouwen zich op officiële stukken mogen vertonen in vol ornaat, dus met oorijzer en toefmuts (de Tijd, 1941). Omdat burgers klaagden over het lange wachten, schaft de Staphorster gemeenteraad in 1939  het grafdichten af, een oeroude vorm van burenplicht om het graf van een overleden buurman te dichten (Nieuwsblad van het Noorden, 1939).

In 1961 krijgt de Staphorster volkscultuur ineens een minder prettige bijsmaak, door de negatieve berichten over de volksgerichten. Nederland wil zich niet langer met dit Staphorst en haar tradities associëren. Zie ook het krantendossier Volksgericht.

Vanaf de jaren zeventig is vooral de Staphorster klederdracht nieuws: het verdwijnen ervan en daarmee ook van de traditionele weverijen (de Telegraaf, 1976), hoe de traditionele klederdracht te combineren  met de brommerhelm (Het Vrije Volk, 1974),  maar ook beschrijvingen voor doe-het-zelf stipwerk (Limburgs Dagblad, 1985).

Belcampo is de eerste bekende Nederlander die voor Staphorst in de bres springt en opmerkt dat zij vaak verkeerd begrepen wordt. Hij was zijn tijd ver vooruit (Leeuwarder Courant, 1947) Pas in de jaren 80 is er een massalere roep om imago-verbetering voor Staphorst. Iets wat ook in de kranten doordringt. „We zijn echt heel normaal, hoor", verzekert een in klederdracht gestoken Staphorster boer. „Misschien alleen een beetje anders ..." (Leeuwarder Courant, 1980).

Terug naar het overzicht